గెలాక్సీలో అతిపెద్ద బ్లాక్ హోల్.. సూర్యుడి కంటే ఎన్ని రెట్లు పెద్దదో తెలుసా..

దిశ, ఫీచర్స్ : సూర్యుడు దాని చుట్టూ ఉన్న అన్ని గ్రహాలు గెలాక్సీలో భాగం. దీనిని 'పాలపుంత' అని కూడా అంటారు. గెలాక్సీ అనేది గురుత్వాకర్షణ ద్వారా కలిసి ఉండే నక్షత్రాలు, వాయువు, ధూళి పెద్ద సమూహం. ఖగోళ శాస్త్రవేత్తలు ఇటీవల గెలాక్సీలో భారీ బ్లాక్ హోల్ ను కనుగొన్నారు. దీనికి గయా BH3 అని పేరు కూడా పెట్టారు. ఇది పాలపుంత గెలాక్సీలో అతిపెద్ద బ్లాక్ హోల్ గా చెబుతున్నారు. మన గెలాక్సీలో సుమారుగా 100 మిలియన్ బ్లాక్ హోల్స్ ఉన్నాయని శాస్త్రవేత్తలు నమ్ముతున్నారు. అయితే వాటిలో చాలా వరకు ఇంకా కనుగొనలేదు.

బ్లాక్ హోల్ సూర్యుడి కంటే 33 రెట్లు పెద్దది..

ఇప్పటికే కనుగొన్న బ్లాక్ హోల్స్ సగటున సూర్యుడి కంటే 10 రెట్లు ఎక్కువ. వీటిలో ఇప్పటివరకు ఉన్న అతిపెద్ద బ్లాక్ హోల్ సూర్యుడి కంటే 21 రెట్లు ఎక్కువ ద్రవ్యరాశిని కలిగి ఉంది. అయితే యూరోపియన్ స్పేస్ ఏజెన్సీ (ESA) గియామిషన్ అతిపెద్ద బ్లాక్ హోల్‌ను కనుగొంది. ఈ కాలరంధ్రం ద్రవ్యరాశి, సూర్యుని ద్రవ్యరాశి కంటే 33 రెట్లు ఎక్కువ.

ఇది మన గెలాక్సీలో ఇప్పటివరకు కనిపించని అతిపెద్ద బ్లాక్ హోల్‌గా మారింది. ఇది దాదాపు 1,926 కాంతి సంవత్సరాల దూరంలో ఉంది. ఇది మన గ్రహానికి దగ్గరగా ఉందని శాస్త్రవేత్తలు చెబుతున్నారు.

బ్లాక్ హోల్ ని కనుగొన్న ESA బృందం..

ESA కనుగొన్న అతి పెద్ద బ్లాక్ హోల్‌కి గయా BH3 అని పేరు పెట్టారు. ఏదైనా అసాధారణమైన వాటి కోసం మిషన్ డేటాను చూస్తున్న ESA శాస్త్రవేత్తల బృందం దీనిని మొదటిసారిగా చూసింది. సమీపంలోని అక్విలా రాశిలో ఉన్న ఒక పాత పెద్ద నక్షత్రం దాని చలనంతో వారి దృష్టిని ఆకర్షించింది. ఆపై అది ఒక భారీ కాల రంధ్రం చుట్టూ తిరుగుతున్నట్లు కనుగొన్నారు.

అతి సమీపంలో ఉన్నప్పటికీ BH3ని కనుగొనడం కష్టం. ఇది ఇప్పుడు మనకు తెలిసిన మన గ్రహానికి దగ్గరగా ఉన్న రెండవ బ్లాక్ హోల్ గా చెబుతున్నారు. ఇకపోతే దానిని X-రే టెలిస్కోప్‌లో వెలుగులోకి తీసుకురాగల ఖగోళ వస్తువులు తగినంతగా లేవంటున్నారు శాస్త్రవేత్తలు.

ప్రత్యేక టెలిస్కోప్ ద్వారా ఆకారం గుర్తింపు..

ESA బృందం కొత్తగా కనుగొన్న కాలరంధ్రం పరిమాణాన్ని నిర్ధారించడానికి యూరోపియన్ సదరన్ అబ్జర్వేటరీ (ESO) వంటి భూ-ఆధారిత టెలిస్కోప్‌ల నుండి డేటాను ఉపయోగించింది. దీన్ని చూడటానికి, ESO వెరీ లార్జ్ టెలిస్కోప్ సహాయం తీసుకొన్నారు. 2025 లో వివరణాత్మక పత్రాన్ని విడుదల చేయడానికి ముందు, వారు ప్రాథమిక డేటాతో ఒక పేపర్‌ను కూడా ప్రచురించారు. తద్వారా వారి సహచరులు గియా BH3ని అధ్యయనం చేయడం ప్రారంభించవచ్చు.

ప్రస్తుతానికి వారికి తెలిసిన విషయం ఏమిటంటే, దాని చుట్టూ తిరిగే నక్షత్రాలు హైడ్రోజన్, హీలియం కంటే చాలా తక్కువ లోహాలను కలిగి ఉంటాయి. నక్షత్ర జత ఒకే విధమైన కూర్పును కలిగి ఉంది. కాబట్టి BH3 ఏర్పడటానికి కూలిపోయిన నక్షత్రం కూడా అదే కావచ్చు.

తక్కువ లోహం ఉన్న నక్షత్రాలు కూలిపోయిన తర్వాత అధిక ద్రవ్యరాశి కాల రంధ్రాలను ఏర్పరుస్తాయని శాస్త్రవేత్తలు చాలా కాలంగా విశ్వసిస్తున్నారు. ఎందుకంటే అవి తమ జీవితకాలంలో తక్కువ ద్రవ్యరాశిని కోల్పోతాయి. మరో మాటలో చెప్పాలంటే, సిద్ధాంతపరంగా అవి గడువు ముగిసే సమయానికి అవి సూపర్ మాసివ్ బ్లాక్ హోల్‌ను ఏర్పరచడానికి ఇంకా చాలా పదార్థాలను కలిగి ఉంటాయి.

ఖగోళ శాస్త్రవేత్తలు BH3 బ్లాక్ హోల్‌ పై దృష్టి పెడతారు..

లోహ - పేద నక్షత్రాలను సూపర్‌మాసివ్ బ్లాక్ హోల్స్‌తో అనుసంధానం చేస్తుందని ESA కనుగొన్న మొదటి సాక్ష్యం ఇది. మన గెలాక్సీలో మనం చూసే యువ నక్షత్రాల కంటే పాత పెద్ద నక్షత్రాలు భిన్నంగా పరిణామం చెందాయనడానికి ఇది సాక్ష్యం.

భవిష్యత్తులో BH3, దాని సహచర నక్షత్రం నుండి డేటాను ఉపయోగించి బైనరీ సిస్టమ్స్, బ్లాక్ హోల్స్ గురించి మరింత వివరణాత్మక అధ్యయనాలు వెలుగులోకి వస్తాయని అంటున్నారు. BH3 ఆవిష్కరణ కేవలం ప్రారంభం మాత్రమేనని, విశ్వానికి సంబంధించిన రహస్యాలను విప్పడానికి ప్రయత్నిస్తున్నందున ఇది పరిశోధనలో మరింత పెద్ద కేంద్రంగా మారుతుందని ESA విశ్వసిస్తుంది.

మొదటి బ్లాక్ హోల్..

ఖగోళ శాస్త్రంలో తరచుగా జరిగే విధంగా కాల రంధ్రాల సిద్ధాంతం మన ఆవిష్కరణ కంటే ముందే ఉంది. ఈ సిద్ధాంతం 1915లో ఆల్బర్ట్ ఐన్‌స్టీన్ పనితో ప్రారంభమైంది. కాబట్టి 20వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో ఖగోళ శాస్త్రవేత్తలు బ్లాక్ హోల్స్ ఉన్నాయా అని ఆలోచిస్తుండగా, కాంతిని విడుదల చేయని వాటిని ఎలా కనుగొనాలనే సమస్యతో వారు మిగిలిపోయారు.

బ్లాక్ హోల్స్ ఉనికిలో ఉన్నట్లయితే, పెద్ద, భారీ నక్షత్రాలు ఇంధనం అయిపోయి కూలిపోయినప్పుడు అవి ఏర్పడి ఉండవచ్చని ఖగోళ శాస్త్రవేత్తలు అంగీకరించారు.

1964లో ఎక్స్- కిరణాలలో మొట్టమొదటిగా తెలిసిన కాల రంధ్రం కనిపించింది. మొదటి రాకెట్ విమానాలలో ఒకటి భూమి వాతావరణం X-కిరణాలకు అంతరాయం కలిగించని ఎత్తుకు చేరుకోవడం అవసరం. ఈ విమాన సమయంలో ఖగోళ శాస్త్రవేత్తలు ఆకాశంలో ప్రకాశవంతమైన ఎక్స్-రే మూలాల్లో ఒకదాన్ని కనుగొన్నారు.

ఇది సిగ్నస్ రాశి దిశలో ఉన్నందున, వారు దీనికి సిగ్నస్ X-1 అని పేరు పెట్టారు. ఈ వస్తువును సంక్షిప్తంగా Cyg X-1 అంటారు. ఇప్పుడు దాని ద్రవ్యరాశి సూర్యుని ద్రవ్యరాశి కంటే 21 రెట్లు ఎక్కువ అని నమ్ముతారు.

Looking through data from the @ESAGaia mission, scientists have uncovered a ‘sleeping giant’: a large black hole, 33 times the mass of our Sun, hiding less than 2000 light-years from Earth. This is the first time a black hole of stellar origin this big has been spotted in our… pic.twitter.com/GDDEVLWIkB

— European Space Agency (@esa) April 16, 2024