అమ్మవారి అనుగ్రహంతో ఏర్పడిన గ్రామం.. ఆ చరిత్ర విన్నారంటే అవాక్కవ్వాల్సిందే..

దిశ, ఫీచర్స్ : అందమైన అడవులు, పర్వతాలు, నదులు.. గిరిజనులకు నిలయమైన బస్తర్ అక్కడ ప్రత్యేక సంస్కృతి కారణంగా ప్రపంచం నలుమూలల నుంచి పర్యాటకులను ఆకర్షిస్తుంది. బస్తర్ నిజానికి దక్షిణ ఛత్తీస్‌గఢ్‌లోని ఒక డివిజన్. బస్తర్‌లోని గిరిజన కళలు, ఆహారం, ఆచారాల కారణంగా, దీనికి ఛత్తీస్‌గఢ్ సాంస్కృతిక రాజధాని హోదా ఇచ్చారు. బస్తర్ డివిజన్ ఒకప్పుడు విస్తీర్ణం పరంగా కేరళ రాష్ట్రం కంటే పెద్దది. దట్టమైన అడవులు, నక్సలిజం కారణంగా, ఇది 1999లో రెండు భాగాలుగా విభజించింది. ఇందులో కంకేర్, దంతేవాడ అనే రెండు జిల్లాలు ఏర్పడ్డాయి. నేడు బస్తర్ డివిజన్‌లో బస్తర్, దంతేవాడ, బీజాపూర్, నారాయణపూర్, సుక్మా, కొండగావ్, కంకేర్ వంటి 7 జిల్లాలు ఉన్నాయి.

బస్తర్ చరిత్ర..

దట్టమైన అడవులు ఉండడంతో ఈ ప్రాంతాన్ని దక్షిణ కౌశల్ అని పిలుస్తారు. తరువాత ఇది బస్తర్ అని మార్పు చెందింది. ఈ విభాగాన్ని కాకతీయ వంశానికి చెందిన రాజు పురుషోత్తం దేవ్ పరిపాలించాడు. బస్తర్ ప్రజలు కాకతీయ రాజు అన్నందేవ్‌తో సంతోషంగా ఉన్నారని, తల్లి దంతేశ్వరి ఒకసారి ఆమెను ఆశీర్వదించి. అన్నందేవ్ రాజుతో కలిసి వెళ్లే వరకు భూమి అంతా రాజు అన్నందేవ్‌కే చెందుతుందని చెప్పారు. కానీ దీని కోసం రాజు అన్నందేవ్ ముందు ఒక షరతు పెట్టాడు. అది ఏంటంటే రాజు వెనక్కి తిరిగి చూడకూడదని. తల్లి దంతేశ్వరి షరతును రాజు అన్నందేవ్ అంగీకరించాడు. అప్పుడు అన్నందేవ్ తల్లి దంతేశ్వరితో కలిసి ఉత్తరం వైపు కదిలాడు. నడుస్తూనే ఇద్దరూ శంఖినీ-డంకిణి అనే రెండు నదుల సంగమానికి చేరుకున్నారు.

ఈ సమయంలో సంగం నదిని దాటుతుండగా మాతా దంతేశ్వరి పాదాలు నది ఇసుకలో కూరుకుపోవడంతో పాదాల చప్పుడు రావడం ఆగిపోయింది. తల్లి దంతేశ్వరి తనను వదిలి వెళ్ళిపోయిందని రాజు భావించాడు. ఈ అపార్థంలో రాజు అన్నందేవ్ వెనక్కి తిరిగి చూశాడు. దీంతో తల్లి దంతేశ్వరి అక్కడే ఆగి పోయింది. ఇక అదే ప్రదేశంలో రాజు దంతేశ్వరి మాత ఆలయాన్ని నిర్మించాడు. ఈ ఆలయంలో మాత దంతేశ్వరి ఆరు చేతుల నల్ల గ్రానైట్ విగ్రహం ఉంది. దంతేశ్వరి దేవి పాదముద్రలు ఆలయ సమీపంలోని శంఖిని-డంకిణి నది సంగమం వద్ద ఉన్నాయి.

జగదల్పూర్ బస్తర్ రాజధాని..

బస్తర్ రాష్ట్రం ఏర్పడిన తర్వాత బస్తర్ నగరం రాష్ట్రానికి కొత్త రాజధానిగా చేశారు. 1740లో కాకతీయ రాజవంశానికి చెందిన 13వ రాజు దల్పత్ దేవ్ తన రాజ్యం రాజధానిని మధోట అంటే బస్తర్ నుండి జగ్తుగూడకు మార్చాడు. తర్వాత దీనికి జగదల్పూర్ అని పేరు పెట్టారు. మహారాజా ప్రవీర్ చంద్ర భంజ్ దేవ్ 1936 నుంచి 1948 వరకు బస్తర్ రాష్ట్రానికి చివరి రాజుగా పాలించారు. మహారాజా ప్రవీర్ చంద్ర భంజ్ దేవ్ బస్తర్ గిరిజనులలో బాగా ప్రాచుర్యం పొందాడు.

బస్తర్ రాష్ట్రం భారతదేశంలో విలీనం..

1947 ఆగస్టు 15న భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తర్వాత, మొదటిసారిగా 1948లో, భారతదేశంలోని రాచరిక రాష్ట్రాల రాజకీయ విలీనం సమయంలో, బస్తర్ సంస్థానానికి చెందిన మహారాజా ప్రవీర్ చంద్ర భంజ్ దేవ్ భారత రాష్ట్రంతో విలీన ఒప్పందం పై సంతకం చేసి విలీనాన్ని ప్రకటించారు. దీని తర్వాత రాష్ట్ర పునర్వ్యవస్థీకరణ సమయంలో మొదటిసారిగా 1 నవంబర్ 1956న మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రంలో చేర్చారు. నవంబర్ 1, 2000న, ఛత్తీస్‌గఢ్ రాష్ట్రం మధ్యప్రదేశ్ నుండి వేరు చేసి, కొత్త రాష్ట్రంగా గుర్తించారు. బస్తర్ డివిజన్ కూడా ఛత్తీస్‌గఢ్‌లో భాగం అయ్యింది.