ASI జాతీయ ప్రాముఖ్యతను కోల్పోయిన 18 స్మారక చిహ్నాలు.. కారణం ఏంటంటే..

దిశ, ఫీచర్స్ : ఆర్కియాలజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా (ASI) జాతీయ ప్రాముఖ్యతను కోల్పోయిన 18 స్మారక చిహ్నాలు, పురాతన ప్రదేశాల జాబితాను విడుదల చేసింది. జాతీయ ప్రాముఖ్యత జాబితా నుండి తొలగించిన తర్వాత చారిత్రక స్మారక చిహ్నాల నిర్వహణకు ASI బాధ్యత వహించదు. ASI అనగా ఆర్కియాలజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా భారత ప్రభుత్వ సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖ క్రిందకు వస్తుంది. పురాతన స్మారక చిహ్నాలు, జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన పురావస్తు ప్రదేశాలను రక్షించడం దీని ప్రధాన విధి.

భారత ప్రభుత్వ సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖ, మార్చి 8, 2024 నాటి నోటిఫికేషన్‌ విడుదల అయ్యేవరకు యుపి, ఉత్తరాఖండ్, రాజస్థాన్, మధ్యప్రదేశ్, హర్యానా, అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లలోని 18 స్మారక చిహ్నాలు, ప్రదేశాలను ఆర్కియాలజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా రక్షించింది. అయితే ఇకపై అవి జాతీయ ప్రాముఖ్యత లేనివి. అయితే నిర్ణయం పై సూచనలు లేదా అభ్యంతరాలను పంపడానికి ఏఎస్ఐ ప్రజలకు సమయం ఇచ్చింది.

జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన స్మారక కట్టడాలు ఏ ప్రయోజనం పొందుతాయి ?

పురాతన, చారిత్రక స్మారక చిహ్నాలు, పురావస్తు ప్రదేశాలు, అవశేషాలు జాతీయ ప్రాముఖ్యత ప్రకటన చట్టం 1951 లేదా రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం 1956 ద్వారా ఒక స్మారక చిహ్నం జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిందిగా ప్రకటిస్తారు. ఏ స్మారక చిహ్నాలకైనా ఏఎస్‌ఐ ద్వారా రక్షణ కల్పించే అధికారం కేంద్ర ప్రభుత్వానికి ఉంది. జాతీయ ప్రాముఖ్యత జాబితాలో ఉన్న స్మారక చిహ్నాల నిర్వహణ, మరమ్మత్తు కేంద్ర ప్రభుత్వ బాధ్యత. ఎవరైనా రక్షిత స్మారక చిహ్నాన్ని విచ్ఛిన్నం చేసినా, నష్టపరిచినా లేదా ప్రమాదానికి గురి చేసినా, వారిపై చట్టపరమైన చర్యలు తీసుకోవచ్చు. నేరం రుజువైతే, నిందితులకు జైలు లేదా జరిమానా లేదా రెండూ విధించే నిబంధన ఉంది. రక్షిత స్థలంలో నిర్మాణం చేయడం కూడా చట్టవిరుద్ధం.

ఒక స్మారక చిహ్నం దాని 'జాతీయ ప్రాముఖ్యత' ట్యాగ్‌ను ఎలా కోల్పోతుంది ?

ASI అధికారిక నివేదిక ప్రకారం ఒక చారిత్రక స్మారక చిహ్నం లేదా పురావస్తు ప్రదేశం జాతీయ ప్రాముఖ్యతను కలిగి ఉండదని కేంద్ర ప్రభుత్వం విశ్వసిస్తే దాన్ని రక్షణ జాబితా నుండి తీసివేస్తారు. అలాగే మార్చి 8, 2024న ప్రభుత్వం ఇలాంటి ఒక నోటిఫికేషన్‌ను జారీ చేసింది. నోటిఫికేషన్ జారీ చేసిన తర్వాత ప్రభుత్వం 2 నెలల సమయం ఇచ్చింది. ఈ సమయంలోపు ప్రభుత్వం నిర్ణయం పై ఎవరికైనా అభ్యంతరాలు ఉన్నా లేదా ఏదైనా సూచన ఉన్నా వారు దానిని ASIకి పంపవచ్చు.

విడుదల చేసిన జాబితాలోని స్మారక చిహ్నాలు..

ASI 18 స్మారక చిహ్నాల జాబితాలో, గరిష్టంగా 9 స్మారక చిహ్నాలు ఉత్తరప్రదేశ్‌కు చెందినవే ఉన్నాయి.

ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని ఘాజీపూర్‌లోని భరన్లీ గంగా తీర్‌లోని మర్రి చెట్టు వద్ద ఉన్న పురాతన స్మారక అవశేషాలు

మూసివేసిన స్మశానవాటిక, ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని బండా నగరం కత్రా నాకా

ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని ఝాన్సీలోని రంగూన్‌కు చెందిన గన్‌మన్ బుర్కిల్ సమాధి

ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని లక్నో నగరంలో గౌఘట్ శ్మశానవాటిక

లక్నోలోని జహరిలా రోడ్‌లో 6 నుండి 8 మైళ్ల దూరంలో శ్మశానవాటిక

లక్నో- ఫైజాబాద్ రహదారిలో 3, 4, 5 మైళ్ల వద్ద ఉన్న సమాధులు

ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని మీర్జాపూర్ జిల్లాలోని అహుగిలో క్రీ.శ. 1000 నాటి మూడు చిన్న లింగాల ఆలయ అవశేషాలు

వారణాసిలోని తెలియా నాలా బౌద్ధ శిధిలాలు

వారణాసి ట్రెజరీ భవనంలో ఉన్న టాబ్లెట్

నాలిస్, ఉత్తరాఖండ్‌లోని అల్మోరాలోని ద్వారాహత్ కుటుంబ ప్రాంతం

రాజస్థాన్‌లోని జైపూర్ జిల్లాలో ఉన్న కోట లోపల శాసనం

12వ శతాబ్దానికి చెందిన ఆలయం రాజస్థాన్‌లోని కోటా జిల్లా బరన్‌లో ఉంది

అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లోని లఖింపూర్ జిల్లాలోని సడియా సమీపంలోని రాగి ఆలయం

హర్యానాలోని గురుగ్రామ్ జిల్లా కోస్ మినార్ నెం. 13

హర్యానాలోని కర్నాల్ జిల్లా కోస్ మినార్

మధ్యప్రదేశ్‌లోని సత్నా జిల్లాలోని బచౌన్ కోట లోపల రాతి శాసనాలు

ఇంపీరియల్ సిటీ, ఢిల్లీలోని బారా ఖంబా స్మశానవాటిక

ఢిల్లీలోని కోట్ల ముబారక్‌పూర్‌కు చెందిన ఇంచ్లా వాలి గుమ్టి