మిషన్ మౌసం అంటే ఏమిటి.. ప్రభుత్వం ఎంత బడ్జెట్‌ కేటాయించిందో తెలుసా..

దిశ, వెబ్‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌డెస్క్ : వాతావరణంలో ఎప్పటికప్పుడు అనేక మార్పులు సంభవిస్తున్నాయి. దీంతో భారీ వర్షాలు కురుస్తూ ఎక్కడికక్కడ వరదలు వస్తున్నాయి. మరికొన్ని చోట్లలో వర్షాలు రాక కరువును ఎదుర్కొంటున్నారు. మరికొన్ని చోట్ల పిడుగులు పడి ఎంతో మంది మృత్యువాత పడిన సంఘటనలు కూడా పెరిగాయి. వీటన్నింటినీ దృష్టిలో ఉంచుకుని ప్రభుత్వం ఓ పెద్ద నిర్ణయం తీసుకుని ముందడుగు వేసింది. కేంద్ర మంత్రివర్గం 2024 సెప్టెంబర్ 11న మిషన్ మౌసమ్‌ను ( Mission Mausam ) ఆమోదించింది.

మిషన్ మౌసం దేశంలోని వాతావరణ అంచనా, వాతావరణ శాస్త్ర సామర్థ్యాలను మెరుగుపరచడానికి భారత ప్రభుత్వం ప్రారంభించిన అని పెద్ద మిషన్. మొదటి రెండు సంవత్సరాలకు 2,000 కోట్ల బడ్జెట్‌తో బహుళ భౌగోళిక, తాత్కాలిక ప్రమాణాలతో వాతావరణాన్ని అంచనా వేయగల భారత వాతావరణ శాఖ (IMD) సామర్థ్యాన్ని అప్‌గ్రేడ్ చేయడం ఈ కార్యక్రమం లక్ష్యం. ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోడీ అధ్యక్షతన జరిగిన కేంద్ర మంత్రివర్గం ఈ మిషన్‌ను ఆమోదించింది. ఈ విషన్ ద్వారా విపత్తు సృష్టించే వాతావరణ సంఘటనలు, వాతావరణ మార్పులను ఎదుర్కోవటానికి భారతదేశం చేసే ప్రయత్నాలలో ఒక ముఖ్యమైన ముందడుగుగా గుర్తించారు. మొదటి రెండు సంవత్సరాలకు కేటాయించిన 2,000 కోట్ల బడ్జెట్‌తో వాతావరణ నిఘా, మోడలింగ్, అంచనాలను మెరుగుపరిచే దశను సూచిస్తున్నారు.

వాతావరణ మార్పుల కారణంగా తుఫానులు, వరదలు, కరువులు, హీట్‌వేవ్‌లు వంటి తీవ్రమైన వాతావరణ సంఘటనలను భారతదేశం తరచుగా ఎదుర్కొంటుంది. ప్రభుత్వ నివేదికల ప్రకారం గత ఐదేళ్లలో 10,000 మందికి పైగా జల-వాతావరణ వైపరీత్యాలలో ప్రాణాలు కోల్పోయారు. మిషన్ మౌసమ్ అటువంటి సంఘటనలను ముందుగానే, ఖచ్చితత్వంతో అంచనా వేయడంలో సహాయపడటానికి రూపొందించారు. తద్వారా సమయానుకూల వాతావరణ అప్‌డేట్‌ల పై ఆధారపడి ఉండే కమ్యూనిటీలు, సెక్టార్‌లకు అవసరమైన సమాచారాన్ని అందిస్తుంది. కచ్చితమైన వాతావరణ సమాచారం పై ఎక్కువగా ఆధారపడే వ్యవసాయం, విమానయానం, రక్షణ, విపత్తు నిర్వహణ, పర్యాటకం వంటి రంగాలకు మిషన్ మౌసం ప్రయోజనకరంగా ఉంటుంది .

ప్రభుత్వం ప్రకారం "మిషన్ మౌసం వ్యవసాయం నుంచి విపత్తు నిర్వహణ వరకు కీలక రంగాలకు ప్రయోజనం చేకూర్చేలా వాతావరణ నిఘా, మోడలింగ్, అంచనాలను మెరుగుపరచడంలో భారీగా పెట్టుబడి పెట్టాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది." ఈ మిషన్ ఖచ్చితమైన, సమయానుకూల వాతావరణ సూచనలు, హెచ్చరికలు, తీవ్రమైన వాతావరణ సంఘటనల కోసం హెచ్చరికలను కూడా చేస్తుంది.

మౌసమ్ మిషన్ ముఖ్య లక్ష్యాలు..

మిషన్ మౌసమ్ అత్యాధునిక సాంకేతికతలను ఏకీకృతం చేయడం ద్వారా భారతదేశ వాతావరణ - అంచనా సామర్థ్యాలను బలోపేతం చేయడానికి రూపొందించారు.

అధునాతన సాంకేతికతలు : ఈ ప్రాజెక్ట్ వాతావరణ అంచనాల ఖచ్చితత్వాన్ని మెరుగుపరచడానికి తదుపరి తరం రాడార్లు, ఉపగ్రహ వ్యవస్థలు, అధిక - పనితీరు గల సూపర్ కంప్యూటర్‌లను అమలు చేస్తుంది. ఇది వాతావరణ నిఘా, మోడలింగ్, అంచనాలను మెరుగుపరచడానికి కృత్రిమ మేధస్సు (AI), మెషిన్ లెర్నింగ్ (ML)లను కూడా ఉపయోగిస్తుంది.

ఖచ్చితత్వం : హీట్‌వేవ్‌ల వంటి సంఘటనలకు IMD అంచనాలు 97.99% ఖచ్చితమైనవి, అయితే భారీ వర్షపాతం అంచనాలు 80% ఖచ్చితత్వాన్ని కలిగి ఉంటాయి. సాంకేతిక అవస్థాపన, పరిశోధనలను అప్‌గ్రేడ్ చేయడం ద్వారా మిషన్ మౌసం ఈ గణాంకాలను మెరుగుపరచడానికి ప్రయత్నిస్తుంది.

మాన్‌సూన్ ఫోర్‌కాస్టింగ్, బియాండ్ : 2012లో ప్రారంభించిన మిషన్ మాన్‌సూన్, రుతుపవనాల కోసం దీర్ఘ-శ్రేణి అంచనాలను మెరుగుపరచడం పై దృష్టి పెట్టింది. మిషన్ మౌసం విస్తృత స్పెక్ట్రమ్‌ను కవర్ చేస్తుంది. ఇది రుతుపవనాలను మాత్రమే కాకుండా తుఫానులు, భారీ వర్షాలు, హీట్‌వేవ్‌ల వంటి వాతావరణ సంఘటనలను కూడా అంచనా వేయడానికి లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. అలాగే పొగమంచు, వడగళ్ళు, వర్షపాతం నిర్వహణ కోసం గాలి నాణ్యత హెచ్చరికలు, వాతావరణ జోక్యాలను అందిస్తుంది.

అధునాతన మౌలిక సదుపాయాల విస్తరణతో భారతదేశం వాతావరణ, వాతావరణ శాస్త్రంలో అగ్రగామిగా మారనుంది. ఈ మిషన్ కేవలం ఖచ్చితమైన వాతావరణ సమాచారాన్ని అందించడానికి మాత్రమే కాకుండా భవిష్యత్ వాతావరణ సవాళ్లను ఎదుర్కొనేందుకు సంసిద్ధతను మెరుగుపరచడానికి రూపొందించారు. AI, నెక్స్ట్-జెన్ రాడార్‌లు, సూపర్‌కంప్యూటర్‌ల ఏకీకరణ వాతావరణ మార్పుల ప్రభావాన్ని నిర్వహించగల, తగ్గించగల సామర్థ్యం గల ఒక బలమైన వ్యవస్థను సృష్టిస్తుంది.